-
1 җиде
1. числ.; колич.1)а) семь, се́меро, семёркаҗиде бала — се́меро дете́й
аңа җиде яшь — ему́ семь лет
сәгать ун минуттан җиде тула — без десяти́ (мину́т) семь (часо́в)
••җиде кат үлчә, бер кат кис — посл. семь раз отме́рь, оди́н раз отре́жь
б) в притяж. ф. җидебез, җидесе се́меро (из нас, из них)укучыларның җидесе - бишлегә — укучылар се́меро из уча́щихся - отли́чники
җидебез дә — мы все всемеро́м
2) как знаменатель дроб. числителя җидедән седьма́я, седьмы́хҗидедән бер өлеш — одна́ седьма́я часть
җидедән биш — пять седьмы́х
3) в мн. ч.; в ф. җиделәрендә в седьмы́х чи́слахмайның җиделәрендә — в седьмы́х чи́слах ма́я
4) в сочет. сущ. на -лы, -лык семи́-, в семи́, за семь, из семи́җиде яшьлек — семиле́тний
җиде көнлек — семидне́вный
җиде литрлы савыт — семилитро́вый сосу́д
җиде бүлмәле квартира — семико́мнатная кварти́ра
2. нареч.җиде сумлык товар — семирублёвый това́р; това́р на семь рубле́й
мно́го, не́сколько разтөненә ул җиде уяна — за ночь он просыпа́ется не́сколько (семь) раз
••җиде бабадан килгән (җиде бабадан калган) — оста́вшийся с незапа́мятных времён
җиде бабасын таныту — показа́ть где ра́ки зиму́ют
җиде башлы дию — семиголо́вая ги́дра
җиде йозак астында — за семью́ замка́ми; за семью́ печа́тями
җиде кат күктә йөрү — вита́ть в облака́х
җиде кат күктән төшү — спуска́ться с небе́с на зе́млю
җиде кат тир чыкканчы — до седьмо́го по́та
җиде кат тиресен тунау (җиде кат тиресен салдыру) — содра́ть семь шкур; согна́ть семь пото́в
җиде кат җир астында — у чёрта на кули́чках
җиде төн уртасы — глубо́кая ночь
җиде ямаулы — ла́таный-перела́таный
- җиде юл чатыҗиде ятып бер төшенә кертмәү — и не ду́мать (о ком-л.)
- җиде ят
См. также в других словарях:
урталык — 1. Урта бер җир, берәр урынның, нәрсәнең иң уртасы 2. иск. Тирәлек, тирә юнь Тукай килеп эләккән урталык аңа муафыйк түгел иде 3. күч … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
